Open-Source Software ที่เห็น ๆ กันอยู่ มันแปลว่าแจกฟรีรึเปล่า? ก็เค้าเปิดโค้ดให้เห็นทั้งโปรเจค แสดงว่าหยิบไปใช้ได้ฟรี ๆ เลยใช่ไหม?
เฉลย: Open-Source Software (OSS) แปลว่าซอร์สโค้ดของซอฟต์แวร์น ั้นเปิดให้เข้าถึงได้ แต่อย่างไรก็ตามนั่นก็ไม่ได้หมายความว่านำไปใช้งาน, แก้ไข และเผยแพร่ต่อได้อย่าง “ฟรี ๆ”
คำว่า “ฟรี” ตรงนี้ไม่ได้หมายถึง “แจกฟรี” แต่ว่าเป็นฟรีในด้าน “อิสรภาพ” ว่าเรามีอิสระแค่ไหนในการทำซอฟต์แวร์ตัวนี้ไปใช้ ซึ่งตัวกำหนดระดับความ “ฟรี” นั้นก็คือ License ที่จะระบุถึงการอนุญาต, เงื่อนไข และข้อจำกัดในการใช้ซอฟต์แวร์นี้
Open-Source License ที่ Open-Source Software นิยมใช้กันมักจะอนุญาตให้นำไปใช้เชิงพานิชย์, นำไปแก้ไข และแจกจ่ายต่อได้อย่างอิสระ แต่ส่วนที่อย่าลืมก็คือมีเงื่อนไข และข้อจำกัดในการใช้งานอีกด้วย
หมายเหตุ - เนื้อหานี้ไม่ใช่คำแนะนำทางกฏหมาย
สำหรับตัวที่เป็นที่นิยมมีเงื่อนไขอะไรเด่น ๆ บ้าง? (เรียงตามจำนวนเงื่อนไขจากมากไปน้อย)
1. GNU General Public License v3.0 (GPLv3)
ต้องระบุที่มา, ระบุการแก้ไขที่เกิด และระบุการอนุญาต/ลิขสิทธิ์ซอร์ซโค้ดนั้น และเมื่อมีการเผยแพร่แจกจ่ายจะต้องอยู่ภายใต้ License เดียวกัน โดยจะไม่มีการรับผิดชอบ และการรับประกันใด ๆ
2. Apache License 2.0
ต้องระบุการแก้ไขที่เกิด และระบุการอนุญาต/ลิขสิทธิ์ซอร์ซโค้ดนั้น แต่ไม่จำเป็นต้องระบุที่มา โดยจะไม่มีการรับผิดชอบ, การรับประกันใด ๆ และไม่สามารถนำเครื่องหมายทางการค้าไปใช้ได้
3. MIT License
ต้องการแค่ระบุการอนุญาต/ลิขสิทธิ์ซอร์ซโค้ดนั้นเท่านั้น โดยจะไม่มีการรับผิดชอบ, การรับประกันใด ๆ
4. Do What The F You Want To Public License (WTFPL)
สั้น ๆ ตรงประเด็น “อยากเอาไปทำอะไรก็เชิญเลย”
ตัว Open-Source License นั้นมีอยู่มากมาย หากใครกำลังจะเริ่มโปรเจค Open-Source ใหม่ หรืออยากรายละเอียดของแต่แบบสามารถเข้าไปดูได้ที่: https://choosealicense.com/
อ่านถึงตรงนี้แล้วหลายคนอาจมีความคิดว่า “ก็คือเอาไปใช้ได้ไม่ต้องเสียเงินนี่ แค่ทำตามเงื่อนไขให้ครบก็พอ” อย่าลืมว่า License ของซอฟต์แวร์ตัวนั้นอาจไม่ใช่ Open-Source License อาจเป็นที่เขียนขึ้นมาเองก็ได้ รูปแบบที่อาจเคย เห็นก็จะเป็นเช่น “ใช้งานส่วนบุคคลได้ฟรี แต่ต้องซื้อสิทธิ์หากใช้งานในระดับองค์กร” ซึ่งตรงนี้ก็แสดงให้เห็นว่า Open-Source Software ไม่จำเป็นว่าต้องฟรีเสมอไป
สำหรับผู้ใช้งาน Open-Source Software อย่างเรา ๆ ก็ควรจะทราบและทำตาม License ของตัวที่เรานำมาใช้ไว้ เพื่อเป็นการเคารพสิทธิ์ของผู้พัฒนา หรือถ้าไปในระดับพัฒนาซอฟต์แวร์ในหรือพัฒนาให้กับองค์กร ก็ควรจะตรวจสอบแนวทางการใช้งาน Open-Source ขององค์กรก่อนนำมาใช้ เพื่อที่จะได้ไม่เป็นปัญหาและต้องมาปรับแก้ในภายหลัง
เนื้อหานี้ถูกเผยแพร่ครั้งแรกในรูปแบบของโพสท์ Facebook เพื่อให้ง่ายต่อการสืบค้นจึงนำมาจัดเก็บในรูปแบบบทความด้วย